بانکداری باز اشتراک‌گذاری اطلاعات مالی به صورت الکترونیکی و ایمن با رویکردی جدید است که به سرعت در بانکداری دنیا در حال توسعه بوده و کاربر را مجهز به یک شبکه مالی از طریق استفاده از رابط برنامه‌‌نویسی کاربردی میکند.
پرداخت برتر، بانکداری باز سیستمی است که تنها درصورتی که مشتری اجازه آن را صادر کند، رخ می‌دهد. نحوه ایجاد، به اشتراک‌گذاری و دسترسی به داده‌‌های مالی توسط استاندارد بانکداری باز تعریف میشود.
این نوع بانکداری با استفاده از شبکه‌های مختلف به مشتریان کمک میکند تا بتوانند اطلاعات مالی خود را به شکلی کاملاً امن و مطمئن، با دیگر مؤسسات مالی به اشتراک بگذارند.
همچنین، به مشتریان این امکان را می‌دهد که بدون نیاز به مراجعه به شعب بانک یا وارد کردن اطلاعات به صورت دستی در نرم‌افزار اینترنت بانک، تمامی امور بانکی را در نرم‌افزارهای داخلی خود انجام دهند.
در این روش، انتقال وجوه آسان‌تر شده و کاربران می‌توانند با مقایسه خدمات، بهترین و به‌صرفه‌ترین گزینه سرویس بانکی را برگزینند.
بانکداری باز به عنوان «داده بانکی باز» نیز شناخته میشود. در بانکداری باز، عملیات بانکداری محدود به شعب بانکها نیست
و بانکها در اصل تأمین‌کننده بستر و پلتفرم برای عملیات بانکی هستند.
بانکداری باز، تجربه بانکی مشتریان را به چندین روش بهبود می‌دهد.
این نوع بانکداری، بانکهای بزرگ را ناچار به رقابت با بانکهای کوچکتر و جدیدتر کرده
و در نتیجه منجر به خدمات ارزان‌تر، ارائه فناوری بهتر و نیز ارائه خدمات بهتر به مشتریان میشود.
براساس مقررات بانکداری باز، بانکها باید به صورت آنلاین یا در شعبه، اطلاعات دقیق و بی‌‌طرفانه را منتشر کنند
تا به مشتریان اجازه دهند کیفیت خدمات ارائه شده را ارزیابی کنند؛ این روش به معنای حرکت به سوی شفافیت از سوی بانکها به منظور ارائه بهترین تجربه مشتری است.
نئوبانک چیست و چه خدماتی ارائه می‌دهد؟
نئوبانک نوعی بانک دیجیتالی است که توسط استارت‌آپ‌های فعال در حوزه تکنولوژی‌های مالی راه اندازی میشود،
هیچ شعبه فیزیکی ندارد، کاملا آنلاین بوده و تنها راه ارتباطی با آن گوشی تلفن همراه است.
جامعه هدف نئوبانک مشتریانی را دربرمی‌گیرد که دنیای دیجیتال بخش لاینفکی از زندگی آنها را تشکیل می‌دهد،
افرادی که ترجیح می‌دهند همه چیز را از خرید و دیدن فیلم گرفته تا خدمات بانکی بصورت غیرحضوری و آنلاین انجام دهند.
راه ارتباطی نئوبانکها با مشتریان اغلب به صورت یک برنامه موبایلی است که در اختیار آنها قرار می‌گیرد.
معمولا ویژگی‌هایی در این اپلیکیشن‌ها به کار می‌روند که به کاربر امکان می‌دهد از خدمات متنوع و متفاوتی استفاده کنند.
همچنین قابلیت شخصی‌سازی اپلیکیشن وجود دارد تا یک کاربر علاوه بر کارهای بانکی خود بتواند امور مالی شخصی‌اش را سازمان‌دهی کند
و هوش مصنوعی او را در زمینه برنامه‌ریزی برای پس‌انداز راهنمایی میکند. همین ویژگی‌ها باعث میشود تجربه کاربری متفاوتی در مقایسه با یک بانک سنتی برای فرد مهیا شود.
مزایای بهره‌گیری از نئوبانکها
چند سالی است که بانکهای سنتی با ارائه سرویس‌های اینترنت و موبایل بانک سعی در ساده‌سازی استفاده از خدمات بانکی داشته‌اند
اما نئوبانکها در تلاش‌اند تا تمامی خدمات بانکی اعم از احراز هویت، باز کردن حساب، گرفتن وام و … را در بستر اپلیکیشن‌های موبایلی و بدون نیاز به مراجعه حضوری برای مشتریان خود عرضه کنند.
علاوه بر غیرحضوری بودن، سرعت در خدمات‌دهی، پشتیبانی و در دسترس بودن طی ۲۴ ساعت شبانه روز، خداحافظی با فرم‌های کاغذی، صرفه‌جویی در هزینه‌های رفت و آمد و سرویس‌های ارزش افزوده از دیگر مزیای بانکهای دیجیتال به شمار می‌رود.
همچنین با توجه به این که دیگر خبری از شعب فیزیکی و کارمند در نئوبانکها نیست، هزینه‌های بانک بسیار کاهش می‌یابد.
معمولا شرکت‌ها، مغازه‌دارها و … اغلب مجبور هستند با فرآیندهای طولانی و خسته کننده‌ای در زمینه دریافت و پرداخت سر و کله بزنند
اما به کمک بانکهای دیجیتالی جدید می‌توانند حسابرسی‌های مالی خود را تسریع بخشند.
همچنین به کمک هوش مصنوعی روی بازار هدف آنها تحقیقاتی انجام میشود و با پیشنهادات ارائه شده، مشتریان شرکت مورد نظر افزایش می‌یابد.
معایب و راهکارهای پیش روی نئوبانکها کدامند؟
در کنار تمامی مزیت‌ها، نئوبانکها با چالش‌هایی رو به رو هستند که می‌تواند روی گسترش فعالیت‌های آنها و جذب مشتریان جدید تاثیر بگذارد.
برخی از نئوبانکها در سایه بانکهای سنتی راه‌اندازی می‌شوند
اما نمونه‌هایی هم هستند که می‌خواهند مستقل از بانکها راه‌اندازی شوند
که نیاز به دقت جدی امنیتی و کنترلی در صدور مجوز و البته نظارت بر انجام فعالیت‌ها دارد.
از طرفی نیز اعتمادسازی برای مشتریان فرآیندی طولانی خواهد بود
چرا که با عدم وجود شعبه‌های فیزیکی برای برخی از مردم نگرانی‌هایی برای سپردن پول به آنها وجود دارد.
همچنین، با توجه به بودجه اندک ابتدایی نئوبانک‌های مستقل، امکان پرداخت وام‌های سنگین به مشتریان وجود نخواهد داشت.
بحث پول‌شویی و احراز هویت آنلاین درست مشتریان نیز از دیگر چالش‌های پیش روی این صنعت نوین است.
همچنین با توجه به تمام دیجیتالی بودن این بانکها نیاز است تا روی آموزش افراد جامعه کار شود و سواد آنها در این زمینه افزایش یابد.
یکی از اصلی‌ترین نگرانی‌های مردم در مورد نئوبانکها و به طور کلی خدمات آنلاین امنیت مالی‌شان است.
از همین روی بانکهای دیجیتال باید تیم‌های بزرگ امنیتی را استخدام کنند تا خیال مشتریان‌شان را بابت هک و از دست رفتن پول‌شان راحت کنند.
شرایط و چشم‌انداز نئوبانکها در ایران
چندی پیش معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی از راه‌اندازی بانکهای دیجیتال در کشور طی ۲ سال آینده خبر داد.
اگرچه در نگاه اول به نظر می‌رسید که چنین اظهار نظری چندان نباید جدی گرفته شود اما در ماه‌های اخیر خبرهایی از گوشه و کنار شنیده میشود که بانکهای ایرانی در تلاش برای این مهمم هستند.
بر اساس آمارها چند بانک بزرگ کشور در حال توسعه پلتفرم نئوبانک خود هستند.
از سوی دیگر بانکهای کوچکتر و البته چابک‌تر هم متوجه شده‌اند که از همین مسیر شاید بتوانند با بانکهای بزرگ رقابت کنند و در این زمینه سرعت بیشتری داشته‌اند.
اما مسئله مهم‌تر این است که آیا زیرساخت‌های کشور برای راه‌اندازی یک نئوبانک واقعی آماده‌اند؟
با نگاهی دقیق‌تر می‌بینیم که بانکها با نهادهای مختلف مانند قوه قضاییه، ثبت احوال و … در ارتباط هستند اما آیا این نهادها آمادگی پذیرش نئو بانک را خواهند داشت؟
